JPEG2000 که با پسوند فایلی .jp2 و .j2k مشخص میشود، قادر است فشرده سازی فایل تصویری را به مقدار بیشتر و با حداقل افت کیفیت آن انجام دهد. این مساله در دنیای دیجیتال امروز بسیار حائز اهمیت است. چرا که روز به روز دقت حسگر دوربینهای دیجیتال بیشتر میشود و حسگرهای ۷ مگاپیکسلی در دوربینهای متوسط تبدیل به یک استاندارد جدید شدهاند. افزایش دقت حسگرها، منجر به افزایش اندازه فایلهای تصویری تولید شده توسط این دوربینها شده است. این مساله مشکلات فراوانی را در امر ذخیره، انتقال و بایگانی کردن آنها فراهم میآورد. از طرف دیگر فشردهسازیهای فایلهای تصویری با توجه به کیفیت بالای عکسهای دیجیتال امروزی، همیشه رضایتبخش نیست به طوریکه کاربر باید بین کاهش اندازه فایل و کیفیت تصویر، یکی را انتخاب نماید.
فرمت فشرده سازی جدید JPEG2000 پاسخی است برای رفع این مشکلات. هرچند نام این فرمت، از فرمت معروف JPEG گرفته شده است، اما ایندو از اساس باهم اختلاف دارند :JPEG 2000 برای فشرده سازی از الگوریتمهای wavelet transformation استفاده میکند و JPEG از cosinus transformation .
فواید JPEG2000 :
• مهمترین مزیت این فشرده سازی، انجام فشرده سازی با حداقل افت کیفیت تصویر است. بعبارت دیگر این فشرده سازی یک Lossless compression محسوب میشود.
• کارآیی بهتر در فشرده سازی همراه با پشتیبانی از فایلهای با فضای رنگی ۴۸ بیتی
• امکان خروجی گرفتن از این فایل با رزولوشن های مختلف
• پشتیبانی از شفافیت در تصویر (transparency)، کانال آلفا و نیز انتقال لایه لایه تصویر در وب(Progressive)
• امکان استفاده از ماسک برای مشخص کردن ناحیهای از تصویر، که باید با فشرده سازی کمتر ذخیره شود.
• پشتیبانی از اطلاعات EXIF و Meta-Data (ذخیره اطلاعات با فرمت XML امکان پذیر است)
• بهبود در کاهش نویز تصاویر در هنگام فشرده سازی
• امکان دسترسی به مقدار Bit Rate فشردگی در هر نقطه تصویر
• قابلیت جالب این فرمت برای سرورهای اینترنت: با ذخیره یک فایل JPEG2000 در سرور میتوان به دلخواه و برحسب نیاز، اندازههای مختلف یا کیفیتهای مختلفی از آن را استخراج و استفاده کرد و این امر بدون نیاز به decoding مجدد میسر است.
کاربرد عملی :
در حال حاضر امکان استفاده از فرمت JPEG2000 برای کاربران فراهم شده است. یعنی کاربران میتوانند فایلهای حجیم خود را (مانند فایلهای RAW و TIFF) به این فرمت تبدیل نموده و آنها را ذخیره نمایند.
فتوشاپ CS دارای یک Plug-in برای این فرمت است که (همراه با Plug-in مخصوص RAW) در CD اصل فتوشاپ وجود دارد. کاربرانی که به این CD دسترسی دارند، میتوانند این افزودنی را از فولدر Optional Plugins موجود در CD ، به داخل فولدرplug-ins برنامه فتوشاپ کپی نمایند. پس از این کار در هنگام ذخیره فایلها در فتوشاپ امکان انتخاب فرمت JPEG2000 از لیست فرمتهای فایلی وجود دارد.
کاربرانی که به این افزودنی دسترسی ندارند میتوانند از plug-in های رایگانی که برای این منظور تولید شده اند، استفاده کنند. یکی از آنها بنام j2k در آدرس به رایگان قابل دانلود است. پس از دانلود و کپی نمودن در فولدر Plug-in فتوشاپ، میتوان از آن برای فشرده سازی فایلها استفاده نمود.همچنین plug-in دیگری برای فتوشاپ در این آدرس به رایگان قابل دانلود است.
JPEG2000 در وب:
امکان الحاق نمودن تصاویر JPEG2000 در صفحات وب و نمایش آنها در مرورگرهای اینترنت وجود دارد.
در حال حاضر این فرمت کاربردهای بسیار مهمی پیدا نموده است :
• انتقال و نمایش فایلها در وب، بدون افت کیفیت. نمایش تدریجی (از کیفیت پایین تا کیفیت بالا / از اندازه Thumbnail تا اندازه کامل) و امکان قطع پیشرفت نمایش توسط کاربر در هر لحظه دلخواه در مرورگر
• بایگانی کردن فایلها بدون افت کیفیت و بدون اشغال جای زیاد همراه با الحاق Metadata به آن برای مقاصد امنیتی یا کپی رایت
• فرمت JPEG2000 در استاندارد DICOM (تصویربرداری دیجیتال پزشکی) بکار میرود .
• از Motion JPEG2000 برای Digital Cinema استفاده میشود.
• ادوبی اکروبات ۶ از فرمت JPEG2000 پشتیبانی میکند.
• برخی دوربینهای دیجیتال (مثل SANYO WB2000 ) از این فرمت برای تولید خروجی استفاده مینمایند.
• شرکت اپل در برنامه QuickTime 6.0 خود در سیستم عامل OSX از این فرمت پشتیبانی میکند. مرورگر Safari نیز با این فرمت سازگار است.
• شرکت اینتل کدهای نمونهای برای Encoding و Decoding سخت افزاری این فرمت ارائه نموده است
نکته: اما متاسفانه اکثر مرورگرهای وب به جز سافاری از این پسوند حمایت نمیکنند و در بعضی از مرورگرها مانند فایرفاکس به وسیله افزونه امکان باز کردن این پسوند وجود دارد.