فیلترینگ چیست و فرآیند آن چگونه است؟

فیلتـرینگ اینترنتی عبارت است از محدود کردن دسترسی کاربران اینترنت به وب‌ گاه‌ ها و خدمات اینترنتی که از دیدگاه متولیان فرهنگی و سیاسی هر کشور برای مصرف عموم مناسب نیست، اعمال فیلتـر به وسیله ارائه‌ دهندگان خدمات اینترنتی انجام می‌ شود ولی تعیین سطح، مصادیق و سیاست‌های فیلتـرینگ با حکومت‌هاست.

انواع فیلتر ها:

فیلتر های نرم‌ افزاری

این دسته از فیلتر ها بسیار رایج هستند و می‌ توانید آن‌ ها را از اینترنت دانلود کرده و یا از فروشگاه‌ های فیزیکی فروش نرم‌ افزار خریداری و سپس بر روی کامپیوتر خود نصب نمایید. فیلتر خودش را در بین زنجیره ارتباطات برنامه‌ های کاربردی بر روی کامپیوتر و اینترنت جای می‌ دهد بنابراین می‌ تواند ارتباطات را تحت نظر بگیرد و وظیفه محافظتش را اعمال کند.

فیلتر های نرم‌ افزاری معمولاً بسیار قوی عمل کرده و درجه خوبی از محافظت را ارائه می‌ کنند. نه‌ تنها در محتوای بزرگ‌ سال کاربرد دارند بلکه در جلوگیری از بروز خطرات دیگر مانند فرصت‌ طلبان فضای آنلاین، بازی‌ های آنلاین مؤثر هستند.

اگر قصد مقایسه داشته باشیم، این گزینه شبیه به‌ قرار دادن یک محافظ جلوی در است. یک فیلتر نرم‌ افزاری داده‌ ها را به‌ محض رسیدن بررسی می‌ کند.

البته این نکته را ذکر کنیم که به این دلیل که فیلتر ها بر روی کامپیوتر شما نصب می‌ شوند، اطلاعات مخرب یا بد نیز بر روی کامپیوتر شما وجود دارند اما فیلتر مچ آن‌ ها را قبل از فعال شدن و به نمایش درآمدن می‌ گیرد.
 

فیلتر های سخت‌ افزاری

وقتی‌ که یک ارتباط اینترنتی پهن باند(BroadBand) داشته باشید یا به زبان دیگر یک ارتباط اینترنتی همیشه روشن داشته باشید، یک دستگاه فیزیکی وجود دارد که بایستی به‌ وسیله آن به کامپیوتر متصل شوید.

این دستگاه ممکن است یک مودم یا یک زوتر DSL باشد. تمامی این‌ ها به این بستگی دارد که چه نوع ارتباط اینترنتی را خریداری کرده‌ اید.

خیلی از زوتر ها یا مودم‌ ها از نرم‌ افزار های فیلتر درونی استفاده می‌ کنند. به یک مثال از فیلتر های سخت‌ افزاری توجه کنید.

سخت‌ افزاری که اینترنت را به خانه شما می‌ آورد می‌ تواند تنظیمات خاصی را بپذیرد بنابراین قادر است تا محتوا را قبل از رسیدن به کامپیوتر شما پالایش کند.

شما نیز نیازی ندارید که هیچ نرم‌ افزاری را در این رابطه بر روی کامپیوتر خود نصب کنی. با توجه به این‌ که کامپیوتر شما از این دستگاه برای اتصال به اینترنت استفاده می‌ کند و این دستگاه نقش فیلتر کننده را هم دارد پس، کامپیوتر شما در امان خواهد بود.

این گزینه مشابه نگهبانی است که جلوی صندوق پستی شما ایستاده است و هر ایمیلی را که پستچی قصد دارد به صندوق پستی‌ تان بیاندازد بررسی کرده و سپس اجازه ورود آن را به صندوق پستی‌ تان صادر می‌ کند.
 

فیلتر های DNS

از گزینه‌ های دیگر این است که از یک سرویس DNS مانند OpenDNS برای ارائه فیلترینگ استفاده کنیم. این کار یک گزینه رایگان را در حوزه راهکارهای سخت‌ افزاری اختیار ما قرار می‌ دهد چرا که دیگر نیازی به خرید سخت‌ افزار جداگانه‌ ای نیست و بر روی سخت‌ افزار و زوتر فعلی دستگاهتان کار خواهد کرد.

تمام‌ کاری که باید انجام دهید این است که DNS های Primary و Secondary را به سرور opendns تغییر دهید، سپس بر روی opendns یک حساب ایجاد کنید. این کار به شما قابلیت گزینه‌ های فیلترینگ شبکه خانگی‌ تان را ارائه می‌ کند.

این گزینه یک مزیت خوبی که دارد این است که به‌ وسیله آن می‌ توان تمامی دستگاه‌ های موجود در خانه ازجمله کامپیوتر ها، تلفن‌ ها، تلویزیون، کنسول‌ های بازی و غیره را کنترل کند.

هر دستگاهی که بتواند به زوتر شما متصل شود(چه به‌ وسیله کابل و چه به‌ صورت بی‌ سیم) تحت کنترل قرار می‌ گیرد. به این مورد نیز توجه داشته باشید که دستگاه‌ های متصل به اینترنت به‌ وسیله دکل‌ های مخابراتی تحت این پوشش قرار نمی‌گیرند.
 

پراکسی اینترنتی

برخی از ارائه‌ دهندگان خدمات اینترنتی(ISPها)، فیلترینگ را به‌ عنوان یکی از خدمات خود پیشنهاد می‌ دهند. اگر این کار را انجام نداده‌ اند می‌ توانید با ثبت‌ نام در یک سرویس اینترنتی که یک Proxy نامیده می‌ شود نسبت به فیلتر محتوای اینترنت خود قبل از رسیدن آن اطلاعات به خانه‌ تان جلوگیری به عمل‌ آورید.

این عملیات بر روی اینترنت انجام می‌ شود و هیچ‌ چیزی بر روی کامپیوتر شما نصب نمی‌شود. اگر این سرویس به‌وسیله ISP شما پیشنهاد شده است، آنگاه کلاً نیاز به تنظیم هیچ‌ چیز ندارید و کافی است تا شروع به استفاده از ISP تان نمایید تا به‌ صورت خودکار به فیلتر تمام محتوای اینترنت برای شما بپردازد.

اگر هم که از یک سرویس پراکسی استفاده می‌ کنید، می‌ توانید هر کامپیوتر را به‌ صورت جداگانه برای استفاده از پراکسی تنظیم کنید.

در این حالت نیز باز هم نیازی نیست که بر روی کامپیوتر خود چیزی نصب کنید، اما نیاز دارید که کامپیوتر خود را برای استفاده از آن پراکسی تنظیم کنید.

همانند فیلتر های سخت‌ افزاری، پراکسی‌ های اینترنتی هم استفاده ساده‌ ای دارند، اما به قدرت فیلتر های نرم‌ افزاری نیستند.

اگر به همان مقایسه‌ مان برگردیم، چنین فیلتر هایی همان محافظ نامه‌ ها است که در اداره پست مستقرشده است و هر قسمت از نامه‌ هایی که قصد دارند برای شما به دست ماشین پستچی سپرده شوند را بررسی کرده و در صورت نیاز از بارگیری آن‌ ها جلوگیری می‌ کنند.
 

شبکه‌ های مجازی خصوصی(VPN)

استفاده از VPN ها امروزه بیشتر مورد استفاده قرار می‌ گیرد. تبلت ها و تلفن‌ های هوشمند کار را برای اعمال فیلترینگ و کنترل محتوای اینترنت را برای دستگاه‌ های کودکان و فرزندان سخت کرده است. یک فیلتر نرم‌ افزاری بر روی یک کامپیوتر هرگز قادر نیست تا از تلفن‌ های هوشمند نیز محافظت کند.

یک فیلتر سخت‌ افزاری(مانند زوتر) نیز می‌ تواند از این دستگاه‌ ها فقط درصورتی‌ که به WiFi خانه متصل باشند محافظت کند و در صورت استفاده آن‌ ها از اینترنت ۳G و ۲G راه و چاره‌ ای ندارد.

یک DNS و یا پراکسی سرور نیز بر روی دستگاه‌ های هوشمند بسیار تنظیمات مشکلی دارند و به‌ راحتی قابل دور زدن هستند و البته ترافیک برنامه‌ های کاربردی(Applications) را فیلتر نمی‌ کنند. البته برنامه‌ هایی مانند سامانه مراقبت از خانواده برای محافظت از دستگاه‌ های همراه هوشمند وجود دارند.

یک فیلتر VPN واقعاً می‌ تواند به‌ عنوان بهترین راهکار برای دستگاه‌ های هوشمند امروزی باشد به این دلیل که تمام ترافیک اینترنت را تحت پوشش قرار می‌ دهد(که حتی شامل ترافیک برنامه‌ های کاربردی هم می‌ شود).

یک فیلتر VPN می‌ تواند بر روی زوتر خانگی تنظیم شود و یا به‌ صورت مستقیم بر روی یک کامپیوتر مورد استفاده قرار بگیرد. اگر بخواهیم مثالی از فیلتر های VPN بزنیم می‌ توانیم از NetAngel، Disney Circle Go و PageClean نام ببریم.
 

راهکار ویژه برای استفاده از قابلیت مسدود سازی سایت‌ ها بر روی تلفن‌ های همراه هوشمند

تمامی روش‌ ها فوق برای استفاده اصولی و از پیش تعیین‌ شده از اینترنت کاربردی هستند. اما امروزه شاهد رشد سریع و گسترده تلفن‌ های همراه هوشمند حتی در بین کودکان و خردسالان و نوجوانان هستیم.

با توجه به این‌ که در عصری قرار داریم که دو یا چند نسل متفاوت به‌ یک‌ باره در جریان سریع رشد فناوری اطلاعات قرارگرفته‌ اند ممکن است یادگیری مفاهیم، تنظیمات و نحوه پیکر بندی فیلتر های نرم‌ افزاری و سخت‌ افزاری و یا DNS سرور ها، پراکسی‌ ها و VPN ها برای هر شخصی ازجمله والدین دشوار و یا ناممکن باشد. راهکار های بهتری نیز همراه با این رشد سریع به وجود آمده‌ اند که به کمک نسل قبل و حفظ نسل آینده آمده‌ اند.

با استفاده از نرم‌ افزار مراقبت از خانواده که ما آن را SFP می‌ خوانیم قادر هستید به‌ سادگی و بدون داشتن هیچ‌ گونه دانش فنی، نسبت به مانیتورینگ و فیلترینگ محتوای اینترنت بر روی دستگاه‌ های تلفن همراه هوشمند اقدام کنید.

این نرم‌ افزار به‌ سادگی بر روی تلفن‌ های هوشمند نصب‌ شده و بدون نیاز به پیکر بندی‌ های خاصی که برای فیلترینگ در این مقاله عنوان شد، به‌خوبی فعالیت می‌ کند و محدودیت‌ های بودن در شبکه خانگی و استفاده از پراکسی، DNS و VPN را از بین می‌ برد.

همچنین به‌ وسیله نرم‌افزار SFP قادر خواهید بود تا شبکه‌ های اجتماعی معروف مانند تلگرام، اینستاگرام، لاین، واتس اپ، فیسبوک، اسکایپ را به‌ راحتی تحت نظر بگیرید.

مرحله اول از آموزش رفع فیلتر سایت :

سایت خود را در ستاد ساماندهی پایگاه های اینترنتی ایرانی samandehi.ir ثبت نمایید

مرحله دوم از آموزش رفع فیلتر سایت :

به درگاه  « درخواست رفع فیلتر » کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه به نشانی   rafefilter.internet.ir مراجعه نموده و به وسیله شناسه کاربری و کلمه عبور خود در ساماندهی (سایت فعلی) به عنوان مدیر سایت و با ارائه توضیحات کامل، درخواست رفع فیلتر نمایید.

مرحله سوم از آموزش رفع فیلتر سایت :

بعد از درخواست رفع فیلتر برای پیگیری درخواست خود می توانید با استفاده از شناسه کاربری و کلمه عبور ساماندهی، در درگاه رفع فیلتر کارگروه، از روند انجام رفع فیلتر سایت خود مطلع و تا پایان مراحل قانونی رفع فیلتر موضوع را پیگیری نمایید.

شایان ذکر است پس از ثبت تارنما در پایگاه ساماندهی ، تمامی مراحل رفع فیلتر ،از ابتدا تا انتها ، بصورت الکترونیکی و از طریق درگاه   rafefilter.internet.ir انجام شده و هیچ گونه نیازی به مراجعه حضوری با ارگان ها و نهادهای مختلف وجود ندارد.

روش های قدیمی تر

به filter@dci.ir ایمیل بزنید و بگویید كه شما صاحب سایت یا وبلاگ مسدودشده هستید تا به ایمیل شما پاسخ بدهند. فراموش نكنید كه موضوع نامه باید آدرس كامل سایت یا وبلاگ مسدودشده باشد.  ضمناً به دلیل نرم‌افزار عجیب و غریبی كه برای تشخیص ایمیل‌های اسپم از غیراسپم دارند ممكن است ایمیل شما چندین بار برگشت بخورد و تحویل آنها نگردد. من با gmail به هیچ‌وجه نتوانستم موفق بشوم و نهایتاً از ایمیل yahoo اقدام كردم.

پس از چند دقیقه (یا چند ساعت)، پاسخی خودكار برای شما خواهد آمد كه می‌گوید قدم‌های ۳ به بعد را باید انجام بدهید. یك شماره تلفن در این نامه هست؛ آن را یادداشت كنید كه در گام‌های بعدی به درد می‌خورد.

اگر از هاست شخصی استفاده می‌كنید باید سایت یا وبلاگ خود را در سایت سامان‌دهی پایگاه‌های اینترنتی ایرانی ثبت كنید. راهنمای ثبت را حتماً بخوانید. وبلاگ‌نویس‌هایی كه از هاست شخصی استفاده نمی‌كنند (مثلاً روی بلاگفا یا بلاگ اسپات و وردپرس و غیره حساب دارند) از این قاعده مستثنا هستند.

یك نامه اعتراضی تهیه كنید كه حاوی مشخصات كامل شما باشد (شامل نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، محل صدور، تاریخ تولد، نام پدر، كد ملی، آدرس دقیق پستی، شماره تلفن ثابت و همراه) و بخواهید كه سایت یا وبلاگ شما رفع فیلتر گردد. موضوع این ایمیل هم باید مثل گام ۱ باشد. این اعتراض از طرف آنها برای دبیرخانه كارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه ارسال خواهد شد و سایت شما در نوبت بررسی قرار می‌گیرد.

تقریباً ۱ روز بعد از ارسال ایمیل توسط شما، ایمیلی از طرف sh.ershad@dci.ir برای شما خواهد آمد كه می‌گوید برای پیگیری باید با فلان شماره تلفن (همان شماره تلفن گام ۲) تماس بگیرید.

فرم درخواست رفع فیلتر (كه در واقع یك تعهدنامه است) را تكمیل و امضا كرده و به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی محل اقامت (برای كسانی كه در تهران هستند: خ سمیه – روبروی برج سپهر) تحویل دهید. برای تحویل این تعهدنامه باید كارت شناسایی هم همراهتان باشد. آنها تعهدنامه را برای كارگروه خواهند فرستاد.